Dojrzałe sąsiedztwo

21 października 2010 r. spotkało się we Wrocławiu, z inicjatywy Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego i Niemieckiego Instytutu Polskiego w Darmstadt, kilkudziesięciu polskich i niemieckich uczonych oraz obserwatorów sceny politycznej, w tym polityczni urzędnicy z Warszawy i Berlina, w celu dokonania bilansu – bilansu dwudziestu lat sąsiedztwa. Przez dwa wypełnione programem dni wygłaszano referaty, prowadzono debaty i dyskusje. Końcowe zmęczenie wynagrodziła satysfakcja: ze wszystkich wystąpień wynikało jasno, jak niezwykle złożone, zróżnicowane i głębokie stały się w tych latach relacje między oboma państwami i społeczeństwami. Obecnych opanowało lekkie zdumienie, gdy zaprezentowano wyniki bilansu – okazało się bowiem, że problemy, które jeszcze przed niewielu laty dominowały liczne sfery sąsiedztwa, zostały w dużej mierze rozwiązane. Oczywiście pewne kwestie – migracje, reparacje wojenne – będą, bez wątpienia, podejmowane w przyszłości jeszcze nieraz przez konkretne grupy polityczne. Inne problemy, jak np. „Berlinka”, tj. książkowe i archiwalne zbiory Biblioteki Państwowej w Berlinie, obecnie znajdujące się w Krakowie, pozostają wciąż tak trudne, że do tej pory nie znaleziono ich rozwiązania. A jednak Polacy i Niemcy współpracują dziś na wielu płaszczyznach, znajdują drogę do kompromisów i używają – przynajmniej mentalnie – tego samego języka. Gdyby jeszcze tylko więcej Niemców uczyło się języka polskiego (starania w tym kierunku są stale podejmowane) i nie tak wielu Polaków rezygnowało z nauki języka niemieckiego, nasze sąsiedztwo byłoby nie tylko dojrzałe, lecz także niemal doskonałe. [...]

Przedkładana czytelnikowi książka jest owocem tego spotkania. Znalazło się w niej kilka nowych tekstów, inne zaprezentowane we Wrocławiu z rozmaitych przyczyn ostatecznie do niej nie trafiły. Trzydzieści artykułów o najróżniejszych aspektach stosunków polsko-nie­mieckich składa się w tym tomie na wizerunek „dojrzałego sąsiedztwa”.