Polska i Polacy w literaturze austriackiej od XIX do XXI wieku

Monografia zbiorowa Polska i Polacy w literaturze austriackiej od XIX do XXI wieku jest kolejnym efektem dwudziestoletniej już współpracy Zakładu Dydaktyki Literatury w Instytucie Filo­logii Germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego i Centrum Kształcenia Nauczycieli Języków Obcych i Edukacji Europejskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Tego rodzaju rocznica skłania do podjęcia próby skrótowego choćby bilansu. Od początku nowego tysiąclecia pracownicy obu jednostek realizują liczne projekty badawcze, do których zapraszają literaturoznawców, teatrologów i dydaktyków literatury z kilkunastu polskich i austriackich ośrodków akademickich. Przedmiotem ich zainteresowania jest obecność literatury austriackiej w Polsce i polskiej w Austrii, „polskie” życie literackie w Wiedniu, recepcja sztuk autorów austriackich na scenach teatrów polskich w ostatnim trzydziestoleciu, ruch literacki w Austrii w ostatnim półwieczu na przykładzie Kręgu Literackiego „Podium” i Salzburskiej Grupy Autorów, śląsko-austriackie związki kulturalne dawniej i dziś, dydaktyzacja tekstów pisarzy z Austrii na potrzeby polskiej dydaktyki uniwersyteckiej i szkolnej a także rola polskich instytucji kulturalnych i naukowych działających na terenie Austrii i austriackich w Polsce. W ciągu dwudziestu lat intensywnej aktywności badawczej i publikacyjnej powstało wiele prac naukowych – kilkadziesiąt monografii autorskich i zbiorowych oraz kilkaset artykułów i szkiców – poświęconych twórczości Ingeborg Bachmann, Wolfganga Bauera, Thomasa Bernharda, Eliasa Canettiego, Franza Theodora Csokora, Karla-Markusa Gaußa, Petera Handkego, Feliksa Mitterera, Martina Pollacka, Dorona Rabinovici, Herberta Rosendorfera, Josepha Rotha, Bernda Schuchtera, Petera Turriniego, Aloisa Vogla, Petera Paula Wiplingera i kilku innych autorów, ponadto różnym aspektom życia kulturalnego współczesnej Austrii oraz dorobkowi polskich pisarzy emigracyjnych – Radka Knappa, Bonifacego Miązka i Adama Zielińskiego. Zorganizowaliśmy kilkanaście ogólnopolskich bądź międzynarodowych konferencji, część z nich we współpracy z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu, Stacją Naukową Polskiej Akademii Nauk w Wiedniu i Uniwersytetem Wiedeńskim. W kilku przypadkach udało się nam pozyskać jako gości honorowych pisarzy, m.in. Bonifacego Miązka, Martina Pollacka i Petera Turriniego.

Działalność naukową naszego Zespołu wspiera od lat intensywna praca tłumaczeniowa, której efektem jest kilkadziesiąt tomów poezji i prozy autorów austriackich zaprezentowanych – w kilku przypadkach już we wznowieniach – polskiemu odbiorcy. Większość z nich ukazała się w serii Biblioteka Austriacka, w której publikujemy również niniejszy tom. Pojawiają się w niej utwory autorów powszechnie znanych (Thomas Bernhard, Peter Handke, Hugo von Hofmannsthal, Alexander Lernet-Holenia, Ilse Tielsch, Peter Turrini czy Alois Vogel) jak i pisarzy, którzy pozostają poza głównym nurtem austriackiego ruchu literackiego (Beppo Beyerl, Manfred Chobot, Traute Foresti, Marianne Gruber, Nils Jensen, Gregor M. Lepka, Helmut Peschina, Hannes Vyoral, Peter Paul Wiplinger i in.). Niektórzy z nich pojawiają się także na kartach tej monografii zbiorowej jako twórcy dzieł z polskimi postaciami bądź wątkami.

Autorki i Autorzy zamieszczonych w tomie rozpraw zechcą przyjąć wyrazy naszej szczerej wdzięczności za udostępnienie nam wyników swoich badań. Pani Profesor Beacie Baczyńskiej, przewodniczącej Rady Dyscypliny Naukowej Literaturoznawstwo, i Pani Profesor Urszuli Bonter, Wicedyrektor Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, serdecznie dziękujemy za wsparcie finansowe.
 

Katarzyna Nowakowska i Edward Białek