„Papież literatury”, „prymariusz w kwartecie”, a może raczej „cesarz oportunizmu”, „król blefu”, „książę kłamstwa” bądź działający w słusznej sprawie – w jego rozumieniu – „kapitan bezpieki”? Kim był Marceli Ranicki vel Marcel Reich-Ranicki? Czy był tym, za kogo powszechnie jest uważany w Niemczech, czyli szanowanym krytykiem literackim i osobowością telewizyjną, która torowała drogę do sławy kilkunastu pisarzom języka niemieckiego, czy raczej „zasłużył” się tym, o co posądzają go badacze dokumentów sporządzonych przez służby specjalne w komunistycznej Polsce – działalnością agenturalną skierowaną przeciwko elitom polskiej emigracji we wczesnym okresie powojennym? Czy promował literaturę przede wszystkim za przypisywane jej przezeń walory estetyczne, czy raczej włączał ją w walkę ideologiczną jako narzędzie utrwalania socjalizmu, a później w proces pogłębiania podziałów w niemieckim ruchu literackim?